HOŞGELDİNİZ..
MURAT BOYRAZ
MURAT BOYRAZ
zeytineleme
2209
ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ YURT İÇİ / YURT DIŞI ARAŞTIRMA PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI
ZEYTİN ELEME MAKİNESİ TASARIMI VE PROTOTİPİ
Proje Yürütücüsü
Murat BOYRAZ
MART 2010
ZEYTİN ELEME MAKİNESİ TASARIMI VE PROTOTİPİ
1. Giriş ve Teorik Çerçeve
Sanayi devriminden sonra makineleşme ve makinelerin insan yaşamında kullanımı artmıştır. Teknolojinin gelişmesi ile insan hayatını kolaylaştıran ekipman ve aletlerin üretimi hızla yaygınlaşmıştır. Bu ekipman ve makineler hem evde kullanılabilecek küçük ve pratik cihazlar olabildiği gibi hemde fabrikalarda kullanılabilen büyük hacimli cihazlarda olabilmektedir. Bu cihazların yaygınlaşması ile çok uzun sürede bitirilebilen işler kısa sürede bitirilebilir hale gelmiştir. Makinelerin kullanımı ile zamandan ve iş gücünden önemli ölçüde tasarruf elde edilmiş, buda doğrudan ekonomik giderleri ve maliyetleri en aza indirilmesini sağlamıştır.
İmalat sanayinde kullanılan makine ve ekipmanlar sadece bu sanayi dalında kalmamış, yan endüstri dallarında kullanımı yaygınlaşmıştır. Bu yan sanayi dallarından biri olarak tarım sanayisi örnek verilebilir.
Bugün Dünya’da olduğu gibi ülkemizde de üretimin önemli bir kısmını karşılayan tarım endüstrisinde makineleşme ve makine kullanımı önemli bir rol oynamaktadır. Topraktan elde edilen yüksek hacimli mahsulün toplanması, depolanması ve tazeliğini koruyarak tüketiciye ulaştırılması gerekmektedir. Ürünlerin tüketiciye taze bir şekilde ulaştırılmasında en temel faktör hızdır. Mahsulün toplanması, işlenmesi, depolanması ve nakliyesi sırasında hızlı davranılması ürünün tazeliğini koruyarak, tüketiciye sağlıklı bir şekilde ulaştırılmasını sağlar.
Temel faktör hız olduğunda işlem sırasında makine ve teçhizatların kullanılması zorunlu hale gelmiştir. İnsan iş gücü ile yapılan bir işin süresi, makineler ile yapılan bir işin süresine oranla çok daha uzun sürmektedir. Bu nedenle makineler hızlı ve seri üretimde kullanılarak üretim hacminin artmasına ve maliyetlerin azalmasına sebep olur.
Günümüzde Dünya ve Türkiye nüfusu göz önüne alındığında ve ayrıca insanların besin maddelerinin büyük bir çoğunluğunun topraktan elde edildiği düşünüldüğünde, tarım endüstrisi gibi sanayi dalında yüksek hacimli ürünlerin elde edilmesi ve işlenmesi durumunda makine ve makine ekipmanlarının kullanımı kaçınılmaz bir gerçektedir.
2. Problemin Tanımı
Yüksek hacimdeki ürünlerin kısa zamanda işlenmesi ve tüketiciye ulaştırılması, ancak üretim sanayisinde makineler ile gerçekleşmektedir. İnsan gücüyle uzun sürede yapılan işler, makine gücü ile çok kısa bir sürede tamamlanabilmektedir. Tarımcılıkla elde edilen zeytin meyvesi büyük hacimli olarak toplanmakta ve işlenmesinin de tek seferde yapılması hedeflenmektedir. Bu çalışmada, büyük hacimli bu zeytin meyvesinin yenilebilmesi için, işlenmeden önce ebatlarına göre ayıracak, zeytin eleme makinesi tasarlanıp üretimi yapılacaktır.
3. Çalışmanın Amacı
Meyvelerin genel olarak farklı büyüklükte olması doğal özellikleridir. Zeytin meyvesi de ülkemizde çok farklı boyutlarda yetişmektedir. Bu üretilmiş zeytinlere belirli bir standart kazandırabilmek için çok farklı boyutlardaki zeytinleri ayırarak zeytinleri gruplandırmak, bu meyvenin hem satışını kolaylaştıracak, hem de tüketiciye alacağı ürünü istediği boyutta seçme olanağı sağlayacaktır. Bu zeytinlerin sınıflandırılabilmeleri için üretilecek olan bu makine yüksek hacimli zeytin kütlesinin verimli, ekonomik ve hızlı bir biçimde elenmesini sağlayacaktır.
4. Literatür Taraması
2009 yılında Karabük Üniversitesi’nde Ali İbrahim TOKATve Alihan YILMAZ’ınyaptığı “Zeytin Eleme Makinesi Tasarımı ve Prototipi” isimli tez çalışmasında prototip olarak bir zeytin eleme makinesinin imalatı gerçekleştirilmiştir. Yapılan sistem tamamen profillerden oluşmakla birlikte tahrik gücü motorla sağlanmıştır. Motordan alınan dönme hareketi bir kol vasıtasıyla sisteme aktarılmıştır. Yapılan sistemin çalışması esnasında titreşimden dolayı sarsıntılar çok olmakla birlikte, zeytinlerin elenmesi kısmında problemler görülmektedir [1].
Çınarlı Makine Manisa Akhisar’da zeytin eleme makineleri üreten bir kuruluştur. İmal ettikleri makinelerde, 0,75 kw gücüne sahip elektrikli motor kullanarak tahrik sağlanmış, 20 adet 10’luk PU yuvarlak kayışlar ile eleme gerçekleştirilmiş ve korozyona dayanıklı kayış kullanılmıştır. Zeytin eleme makineleri beş değişik boyda imal edilmektedir [2].
Tutkun Makine zeytin eleme makineleri konusunda uzman olarak İzmir’de üretim yapan bir firmadır. Üretimini yaptıkları makinelerde 220 V motor kullanarak, makinenin gövdesini boyalı saclardan oluşturmuş ve eleme işlemini 10mm poliüretan ip yardımı ile eleme işlemini sağlamaktadırlar.[3].
Dikmaksan firması zeytin kalibrasyon makineleri üzerine hizmet veren bir kuruluştur.37 kw lik motor tahrik gücü ile Zeytin hiç yıpranmadan 17 adet 10mm çapındaki kalibre kayışı yardımı ile verimli bir biçimde elenmektedir. [4].
5. Araştırma Sorusu ve / veya Hipotez
Yüksek hacimli zeytin meyvesi yığının, verimli bir şekilde elenerek boyutlarına göre ayrılması.
6. Dizayn- Yöntem ve Prosedürler
i. Örnekleme
Günümüzde tarım endüstrisinde kullanılan birçok tarım makinesi bulunmaktadır. Bu makineler toprağın işlenmesinde kullanılan çapa makineleri veya toprak frezeleri [5] , tohum dikiminde kullanılan makineler, toprağın temizlenmesinde kullanılan ot toplama tırmıkları [6], motorlu tırpanlar, yani hasattan önce kullanılan makineler olduğu gibi, mahsulün toplanmasında kullanılan makinelerde olabilmektedir. Ayrıca mahsulün toplandıktan sonra işlenmesinde, kabuğunda ayrılmasında kullanılan patoz gibi makinelerde bulunmaktadır. Topraktan elde edilen ürünün asıl işlendiği makineler ürünlerin yenilebilir hale getirildikleri makinelerdir. Bu makineler sayesinde tüketiciye ürün sağlıklı bir şekilde ulaşabilmektedir.
ii. Aletler-Araç Gereç –Cihaz
Üretimi yapılacak olan makinenin gövde tasarımı profillerden meydana getirilecektir. Bu profiller civata somun gibi sökülebilir bağlama elemanları yada kaynak gibi sökülemeyen bağlama yöntemleri ile birleştirilecektir. Makinenin tahrik kısmı bir elektrik motorunun kullanımı ile sağlanacaktır. Elektrik motorundan alınan hareket kayış–kasnak kullanımı ile sisteme iletilecektir. Sistemde, zeytinin eleme işlemi için paslanmaz malzemeden üretilmiş delikli saç ve gövdeyi oluşturan profiller kullanılacak. Kullanılan bu saclar zeytin meyvelerinin ortalama olarak ölçülen boyutlarına göre delinecektir.
iii. Veri toplama
Yüksek hacimli zeytin meyvesi sisteme konulacak ve elenmesi incelenecektir. Eleme işlemine tabi tutulan zeytinler kilogramdaki zeytin adedi olarak incelenecektir. Bu elemenin farklı boyutlar arasında bir kilogramındaki zeytin tanesi farkı gözlenecektir. Sistemin vibrasyon hareketinden doğan motorun öteleme hareketi makineyi yer değiştirmeye zorlaması incelenecektir.
iv. Veri Analizi
Eleme işlemine tabi tutulan zeytin meyvesinin sağlıklı bir şekilde yenilebilirliği araştırılacaktır. Literatürde daha önceden yapılan benzer çalışmalardan elde edilen bilgiler ile karşılaştırılarak değerlendirilecektir. Pazar araştırması yapılarak, makinenin imalat sanayide kullanımı ve getirdiği yeni tasarımın kullanılabilirliği incelenecektir. Eleme işleminin sağlıklı bir şekilde yapılıp yapılmadığı, saclardan başarılı bir şekilde düşen zeytin, farklı kabalra ayrılması görsel olarak incelenecektir.
7. Çalışmanın Önemi
Çalışmanın Sanayi’ye, Bilime, T.C’ ye katkısı:
Yapılan bu çalışma ile çok daha büyük hacimde ki zeytinleri, insanların tek tek elleriyle ya da daha basit yöntemlerle, çok daha zor bir şekilde yapmak yerine, daha kolay, daha pratik ve daha seri bir şekilde üretilmesini sağlamaktır. Bu işlem sayesinde; hem insanların daha az yorulmasını hem de çok daha fazla ürünün işlenmesini sağlamaktır. Ayrıca, daha fazla üretimin yapılmasıyla beraber, çok daha büyük kitlelere hitap edileceği için, bu sayede çok daha fazla kazanç da elde edilmiş olur. Bu sistem sayesinde iş gücünden, zamandan ve enerjiden önemli ölçüde tasarruf elde edilecektir.
8. Kaynaklar
[1] T.C. Karabük Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğitimi Bölümü Tasarım ve Konstrüksiyon Öğretmenliği lisans tezi projesi Haziran 2009 “Zeytin Eleme Makinesi Tasarımı ve Prototipi” Ali İbrahim TOKAT, Alihan YILMAZ
[2] http://www.cinarlimakina.com/gs021/zeytin%20eleme%20mak-3a.htm
[3http://www.tutkunmakina.com.tr/index.phpoption=
com_content&view=article&id=81Itemid=89
com_content&view=article&id=81Itemid=89
[4] http://www.dikmaksan.com/kalibrasyon.htm
[5] http://www.aydintarim.com/pro_b_02.php
[6] http://www.celikeltarim.com/urun.asp?id=23
Siteyi ziyaret eden sayısı : 25005 ziyaretçi